Pranayama 

Η Πράνα μπορεί να οριστεί ως η λεπτότερη ζωτική δύναμη σε οτιδήποτε είναι ορατό στο φυσικό πεδίο ως κίνηση και δράση και στο νοητικό πεδίο ως σκέψη.
Η λέξη Pranayama επομένως, σημαίνει συγκράτηση των ζωτικών ενεργειών. Είναι ο έλεγχος της ζωτικής ενέργειας που ρέει στα νεύρα των ανθρώπων. Αυτή κινεί τους μύες του και του επιτρέπει να αντιλαμβάνεται τον εξωτερικό κόσμο και να σκέφτεται τις σκέψεις του. Αυτή η ενέργεια είναι τέτοιας φύσης ώστε μπορεί να αποκληθεί η ζωτική δύναμη κάθε ζωικού οργανισμού. Ο έλεγχος αυτής της δύναμης είναι ο στόχος των Γιόγκις μέσω της Pranayama.

Εκείνος που το κατακτά αυτό, δεν είναι μόνο κυρίαρχος της ίδιας του της ύπαρξης στο φυσικό και νοητικό πεδίο, αλλά κυρίαρχος κι ολόκληρου του κόσμου. Γιατί η Πράνα είναι η ίδια η ουσία της συμπαντικής ζωής, είναι η λεπτή αρχή που εξέλιξε ολόκληρο το σύμπαν στην παρούσα του μορφή και η οποία το ωθεί προς τον υπέρτατο σκοπό του. Για τον Γιόγκι το σώμα του είναι ολόκληρο το σύμπαν. Το υλικό που συνθέτει το σώμα του είναι το ίδιο με εκείνο του σύμπαντος. Η δύναμη που πάλλεται στα νεύρα του δεν είναι διαφορετική από τη δύναμη που πάλλεται στο σύμπαν. Η κυριαρχία πάνω στο σώμα σημαίνει, επομένως, γι αυτόν κυριαρχία πάνω στις δυνάμεις της φύσης.

Όλα αυτά τα σπουδαία επιτυγχάνονται μέσω ειδικών τεχνικών αναπνοής. Ένα από τα πρώτα “εργαλεία” ελέγχου της ενέργειας είναι η επιβράδυνση της αναπνοής ή το ακόμα πιο απλό να αναπνέει κανείς συνειδητά αντί μηχανικά ή αυτόματα. Απ’όλες τις λειτουργίες του ανθρωπίνου σώματος η μόνη που μπορεί να γίνεται είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα είναι η αναπνοή. Όλες οι άλλες λειτουργίες, όπως η νευρική, η ορμονική, η καρδιαγγειακή, η πεπτική κλπ. γίνονται με “αυτόματο πιλότο”. Το ερώτημα που προκύπτει εδώ είναι, γιατί μας δόθηκε αυτή η επιλογή με την αναπνοή; Δεν θα μπορούσε να μπει κι αυτή η λειτουργία μαζί με τις υπόλοιπες στον αυτόματο πιλότο;

Θεωρώ ότι το περιθώριο που έχουμε με την αναπνοή, δηλαδή να αναπνέουμε είτε ασυνείδητα είτε συνειδητά, είναι ένα θεϊκό δώρο, καθώς με κατάλληλο  χειρισμό των στοιχείων της αναπνοής (εισπνοή – εσ. κράτημα – εκπνοή – εξ. κράτημα) μπορούμε σε πρώτη φάση κι αρκετά εύκολα (μέσα σε μερικά λεπτά) να ηρεμήσουμε και σε μήκος χρόνου (με τις αναγκαίες “ώρες πτήσης”) να κατακτήσουμε και τη δυσπρόσιτη ευδαιμονία.